Diverse gemeenten werken aan het tegengaan van winkelleegstand en het compacter en diverser maken van winkelgebieden. Onlangs publiceerde Stadszaken een artikel over het Reviewteam Lokale Transformatie, dat in kaart bracht hoe gemeenten lokale transformatie aanpakken en waar zij tegenaan lopen. Hiervoor werd onder meer met inbreng van Cees-Jan Pen (lector aan de Fontys Hogescholen, lectoraat De Ondernemende Regio) een enquête uitgezet onder 158 RetailDeal-gemeenten. We vragen Pen naar de eerste resultaten.

Veel winkelgebieden kennen problematische leegstand. Gebieden moeten bovendien compacter en diverser om te concurreren met webshops. Diverse gemeenten zijn actief met de transformatie-opgave. Wat kunnen we van hen leren? René Vierkant vertelt over de bevindingen van het Reviewteam Lokale Transformatie dat antwoord zoekt op deze vraag.

Planoloog Martin van der Maas bezocht een openbare bijeenkomst in zijn thuisstad Alkmaar, over de toekomst als winkelstad. Daar stelde een externe adviseur een belangrijke ruimtelijke keuze aan de orde: clusteren of vloeien? Een keuze die in meer centrale steden speelt en die ik veel te weinig hoor.

Donderdag is in Haarlem de Handreiking 'Saneren plancapaciteit' uitgereikt. Het document helpt gemeenten, provincies en adviesbureaus inzicht te krijgen in de harde plancapaciteit voor detailhandel en biedt handvatten bij sanering.

19 november presenteerde de Retailagenda tijdens een bijeenkomst van de provincie Zuid-Holland de routekaart 'Bestuurlijke samenwerking detailhandel', die in samenwerking met adviseur Stec Groep tot stand kwam en beleidsmakers helpt hun detailhandelsbeleid af te stemmen met partijen in de regio.

Hans van Tellingen trekt ten strijde tegen overdrijvingen en valse informatie over winkelleegstand. Volgens de Strabo-directeur zijn er meer winkelmeters in gebruik dan ooit. ‘Om nou te zeggen dat wij een landelijk probleem hebben? Nee.’

In de centra van Brabantse dorpen en steden schieten de horecazaken als paddenstoelen uit de grond. Cafés en eetgelegenheden nemen in rap tempo leegstaande winkelpanden in, concludeert Omroep Brabant op basis van retailcijfers van de provincie. De centra worden getransformeerd van winkelgebieden tot hoofdzakelijk uitgaansgebieden. Tegelijkertijd gaan plannen voor meer perifere retailmeters gewoon door, waardoor een nog grotere leegloop in de centra dreigt. Fontys-lector Cees-Jan Pen waarschuwt voor een kannibaliserend effect.

Hoewel het Nederland economisch voor de wind gaat, blijft leegstand een probleem. Om onnodige geldverspilling te voorkomen, pleiten onderzoekers van BrabantAdvies voor een koppeling aan de verduurzamingsopgave. Daarbij moet er veel meer aandacht zijn voor zogenaamde ‘blind spots.’

De gemeente Rotterdam start in verschillende wijken pilots om leegstand van winkels tegen te gaan. De panden krijgen een nieuwe bestemming als woningen.

De provincie Utrecht wil 3 miljoen m2 aan nieuwbouwmogelijkheden voor zelfstandige kantoren schrappen, een reductie van 87 procent van de zogenaamde plancapaciteit. Dat moet leegstand van kantoren tegengaan, zonder dat Utrecht volgens de Provincie inboet als 'toplocatie voor bedrijven en instellingen.'

Stichting Streetwise bracht de afgelopen vijf jaar ruim honderd nieuwe ondernemers naar het centrum van Heerlen. Het slagingspercentage van de ondernemers is met 95% bijzonder hoog. De ondernemersgerichte aanpak van Streetwise-oprichters Sjaak Vinken en Leonie Kuepers is zó succesvol, dat Stadsregio Parkstad het duo onder haar hoede nam en hun methode uitrolt over de hele regio. Wat is het geheim van Streetwise? Stadszaken.nl ging op pad met Vinken en Kuepers.

Retail is een dienst, oordeelt het Europees Hof van Justitie, en dienstverlening is in beginsel niet aan ruimtelijke kaders gebonden. Dat kan in het voordeel werken van winkelketen Bristol, dat een filiaal wil openen buiten het centrum van Appingedam. Het diensten-oordeel van het Hof legt daarmee een potentiële bom onder het winkelconcentratiebeleid dat veel gemeenten hanteren.

Cees-Jan Pen (lector Ondernemende Regio voor Fontys Hogescholen) schreef deze bijdrage over het belang van Binnenstadsmanagement als onderdeel van een serie van vijf cahiers die worden uitgegeven door het lectoraat De Ondernemende Regio van Fontys Hogeschool Management Economie en Recht, ter afronding van het onderzoeksprogramma ‘De Ondernemende Binnenstad’.

Het samenbrengen van het overschot op de winkelmarkt en het tekort op de woningmarkt, maakt het mogelijk om de structurele winkelleegstand te halveren. Bovendien kunnen zo tot 14.000 woningen worden gerealiseerd in bestaand stedelijk gebied. Dat schrijven economen van Rabobank in hun vandaag verschenen Transformatieatlas Retail.

Nieuwe pop-up-concepten verhouden zich slecht tot de vaak nog 'starre' huurmarkt in steden. En de traditionele middenstand heeft vaak weinig affiniteit met de nieuwe manier van ondernemen die een pop-up store vergt. Hoe kun je als gemeente dan toch profiteren van de populariteit van pop-up stores? 5 vragen aan Anja Overdiek, senior onderzoeker Retail bij het lectoraat Innovation Networks van De Haagse Hogeschool.

Veel bedrijventerreinen in Nederland kampen met veroudering en leegstand. De vaak gunstige ligging van deze terreinen in binnenstedelijk gebied biedt echter volop kansen voor herontwikkeling. Zeker als deze wordt gecombineerd met de uitgangspunten van de circulaire economie. Pieter van der Heijde, Michiel Verlaak en Valerie Noordink bespreken de 6 elementen voor circulaire herstructurering van verouderde bedrijventerreinen. 

In vergelijking met de andere grote steden (Den Haag, Utrecht en Amsterdam) heeft Rotterdam relatief gezien de hoogste leegstand. Dat meldt vastgoedadviseur Savills in het Financieel Dagblad (FD).

Na het ALDI-convenant (zie onder) en deals met andere supers in regio Parkstad, gaat de strijd tegen winkelleegstand in Zuid-Limburg door. Verleden week werden 18 gemeenten het eens over publiekrechtelijke planologische aanpak met het wegbestemmen van overtollige meters als uiteindelijke doel. Wat zijn de risico's?

Nieuwe winkel-, kantoor- en bedrijvenlocaties zijn in Zuid-Limburg enkel nog toegestaan in een daarvoor aangewezen hoofdstructuur. Daarbuiten kunnen gemeenten op termijn winkels en kantoren herbestemmen, om zo overtollige meters van de markt te halen.

Leegstand. Winkelleegstand. Het nationale winkelleegstandsprobleem. Dat klinkt heftig. Maar waar hebben we het dan eigenlijk over? Hans van Tellingen pareert alle 'onheilstijdingen' die gerenomeerde instituten onlangs muntten. 'Winkelleegstand is geen nationaal probleem. Winkelleegstand is soms een lokaal probleem'.

Een mix van wonen, werken en leisure: dat is de toekomst van bedrijvengebied Amstel III in Amsterdam-Zuidoost, als het aan de gemeente Amsterdam ligt. De komende 10 jaar moeten in het gebied al 5.000 huizen verijzen.

De leegstand in een groot aantal gemeenten stijgt. In 45% van de onderzochte gemeenten is de leegstand van buurtwinkelcentra toegenomen. In 33% van de gemeenten is die stijging er ook in de centrumgebieden en overige winkellocaties, zo blijkt uit een analyse van Detailhandel Nederland. 

De winkelmarkt van Nederland wordt nog steeds geteisterd door een groot maar afnemend aantal faillissementen, die hun weerslag hebben op de Nederlandse winkelstraten. Inmiddels is er een dalende trend zichtbaar van de leegstand, echter niet in de meeste middelgrote gemeenten. Dat blijkt uit het rapport Sprekende Cijfers Winkelmarkten 2017 van Dynamis Vastgoedconsultants en Makelaars

Gebieds- en vastgoedontwikkelaar AM - onderdeel van Koninklijke BAM groep - koopt het terrein van de Bijlmerbajes in Amsterdam van het Rijksvastgoedbedrijf. Samen met AT Capital, Cairn en de ontwerpers OMA en LOLA Landscape ontwikkelt AM er een nieuwe, autoluwe stadswijk: Bajes Kwartier. 

Na een periode van explosieve bouw van woningen in de jaren vijftig en zestig voor de toegestroomde mijnwerkers in Hoensbroek, nam na het millennium de vraag naar woningen af in deze Limburgse plaats. De buurt verloederde en de kwalitatief slechte woningen werden gesloopt. De ontstane ruimte is ingevuld met grotere, grondgebonden en levensloopbestendige huizen en een nieuw stadspark: het Aldenhofpark.

Het aantal kledingzaken daalt de laatste jaren, maar online groeit het aantal bedrijven dat kleding verkoopt. De verschuiving naar op internet kleding kopen valt samen met een daling van het aantal werkende personen in de kledingwinkelbranche. Dat meldt het CBS op basis van een nieuwe analyse van de bedrijvenstatistiek.

In Nederland liggen Factory Outlet Centres aan de rand van de stad, op een bedrijventerrein of langs de snelweg. Het Duitse kuuroord Bad Münstereifel laat zien dat een outlet prima in het bestaande winkelgebied is in te passen. De "city outlet" geeft het historische stadje een impuls. Binnenstadondernemers beschouwen de goed bereikbare ‘merkendorpen’ vaak als concurrent. Bad Münstereifel laat zien dat het anders kan.

Er is 324 hectare nieuwe Brabantse bedrijventerreingrond uitgegeven in de afgelopen drie jaar: vorige week werd dat nog als goed nieuws gepresenteerd. Voor de Eindhovense lector Cees-Jan Pen is het een doorn in het oog. Hij doet een oproep aan gemeenten én werkgevers om bestaande ruimte beter te benutten.

Maandag hebben in Zwolle alle 26 gemeenten in het bijzijn van minister Kamp verschillende RetailDeals getekend. Deze deals moeten de leegstand tegen gaan en zorgen voor een betere samenwerking tussen ondernemers, overheden en vastgoedontwikkelaars.

Sinds vorig jaar doet Fontys Hogescholen samen met een twintigtal publieke en private partners onderzoek naar de toekomstbestendigheid van de Noord-Brabantse stads- en dorpscentra. Projectleider Bart de Zwart ziet dat de dialoog vaak niet leidt tot daden en pleit voor een andere manier van samenwerken.

De bovenregionale locatiedynamiek in Nederland is opnieuw toegenomen. Het aantal locatiebeslissingen in 2016 is fors gestegen ten opzichte van het jaar daarvoor. Werden er in 2015 nog 38 locatiebeslissingen genomen, in 2016 is dit aantal gestegen tot 46 (met in totaal 7.500 arbeidsplaatsen)

Wijkwinkelcentra zullen de komende 15 jaar te maken krijgen met een daling van de bestedingen van circa 5,6 procent door demografische veranderingen. Wie de strijd van concurrerende centra wil winnen zal moeten inzetten op een goede, full-service supermarkt.

De Provinciale Staten hebben in meerderheid toestemming gegeven voor het programma 'Brabantse Aanpak Leegstand'. De provincie zet zich op deze manier in om de groeiende leegstand in Brabant aan te pakken. 

‘Natuurlijk kun je ook een adviesbureau inhuren voor de kennis die je inschakelt met Projectbureau Herstructurering Bedrijventerreinen (PHB), maar dan ben je de kennis daarna weer kwijt en moet de volgende gemeente weer de buidel trekken.’  Met deze zin vangt Casper de Canne, mede-oprichter PHB, de essentie van het bureau.

Parkeergarages van bedrijfsgebouwen staan buiten kantoortijd leeg. Zonde, vindt startup ParkBee. Het bedrijf maakt deze parkeerplaatsen toegankelijk voor het grote publiek. Voor de consument betekent dit een vriendelijk tarief en meer parkeerplaatsen, voor de vastgoedeigenaar zorgt het voor extra inkomsten.

Hans van Tellingen van Strabo durft de stelling wel aan: de totale winkelvoorraad zal de komende jaren niet, of in ieder geval niet veel, krimpen. Een bijzonder geluid in noodlijdend retailland. 'Helemaal niet noodlijdend', stelt Van Tellingen, ‘want zolang er vrouwen zijn, wordt er gewinkeld. En ook de vrouwelijke jeugd omarmt de fysieke winkel, zie het succes van Primark.’ 

Prijzen van kantoren, winkels en bedrijfsruimten zitten weer in de lift, maar echt hard gaat het niet. Dat nieuws bracht de Amsterdam School of Real Estate naar buiten in de samen met NVM ontwikkelde Prijsindex voor vastgoed. Er is sprake van prijsstijgingen van 2,5 tot 6 procent.

Kleine huishoudens die willen verhuizen van een grote sociale huurwoning naar een passende, kleinere huurwoning krijgen een steuntje in de rug van de gemeente Den Haag. De doorstroompremie van 6.000 euro is bedoeld voor huishoudens tot drie personen die in een sociale woning van vijf kamers of meer wonen.

Groningen, Friesland, Gelderland, Zeeland en Limburg presenteren een nieuwe koers voor de krimpregio's in hun position paper 'Nederland in balans'. De vijf sterkst krimpende provincies vinden dat Nederland niet in balans is en willen dat het Rijk stevige investeringen doet in de krimpregio's.

Woensdag 15 juni werd de nieuwe Atlas voor gemeenten gepresenteerd. Net als andere jaren voert Amsterdam de lijst aan als aantrekkelijkste woongemeente. Grootste stijgers zijn Dordrecht, Arnhem en Eindhoven. Cees-Jan Pen reageert: ‘Wie niet kiest voor de binnenstad verliest woonaantrekkelijkheid.’

De Rotterdamse aanpak om leegstaande kantoren een nieuw leven te geven, blijkt succesvol. Daarom willen projectontwikkelaars, corporaties, vastgoedeigenaren en gemeente er een schepje bovenop doen. Eind 2020 moet nog eens 450.000 m² incourante kantoorruimte een nieuw leven hebben gekregen.

Jaarlijks worden miljoenen euro's gepompt in oplossingen voor leegstand, zorgkosten en werkgelenheidsproblematiek. En dat terwijl de oplossing vaak dicht bij huis ligt en zelfs geld kan ópleveren. Stop met geld verspillen en zet in op sociaal ondernemerschap als oplossing voor leegstaand of slecht benut vastgoed.

Een smal, diep pand voelt minder leeg dan een breed, ondiep pand. Twee lege panden naast elkaar voelen leger dan wanneer er een gevuld pand tussen zit. Maak daarom de 'gevoelsleegstand' meetbaar, stelt sociaal-geograaf en adviseur Joost Nicasie.

De binnenstad van middelgrote steden heeft het moeilijk. Afnemend bezoek zorgt voor steeds meer leegstand, waardoor als oplossing het winkelgebied vaak kleiner wordt gemaakt. De leegstand buiten het winkelgebied kan goed worden ingevuld met wonen en zorg. Tijd voor een nieuwe City Deal.

Vandaag is de Leegstandsmonitor Overijssel door Ank Bijleveld-Schouten aangeboden aan de Utrechtse gedeputeerde Bart Krol en directeur-generaal Peter Heij (IenM). De monitor is een initiatief van de provincie Overijssel en het CBS en brengt leegstand van negen soorten vastgoed integraal in beeld.

De plannen voor een Factory Outlet Centre (FOC) in Winschoten zijn door het college van B&W van de baan geveegd. Het project wordt als te risicovol ingeschat, ondanks positieve resultaten van de uitgevoerde haalbaarheidsstudie.

De rode contouren moeten weg. Dat is in het kort de boodschap die G32-steden en 9 investeerders afgaven in hun vorige week gepresenteerde Woonvisie. Cees-Jan Pen, Frans Soeterbroek en Gerben van Dijk pleiten voor een ‘breder perspectief’.

Het Utrechtse Retailplatform, initiatief van de provincie Utrecht, gaat de winkelleegstand aanpakken. Woensdag 6 april keken provincie, gemeenten, vastgoedeigenaren en retailers naar de toekomst van de Utrechtse winkelgebieden.

Nederland is een meldpunt rijker: het Meldpunt Kantoren. Het nieuwe lectoraat Ontwikkeling Werklocaties vraagt hiermee in samenwerking met de Stentor aandacht voor leegstaande panden en verpauperde bedrijventerreinen in de provincie Overijssel.

Terwijl V&D een leemte achterlaat in onze stadscentra, zijn outlets een groot succes. In plaats van ons afgrijzen uit te spreken over deze plastic koopparadijzen proberen we lessen te trekken voor de inrichting van onze binnensteden. Dat doen we met de architect van het klein geluk: Sjoerd Soeters.

Ontwikkelaars zouden hun stem te weinig laten horen in het retaildebat, stelde Cees-Jan Pen twee weken geleden in het artikel ‘Brandbrief winkeliers verkeerd geadresseerd’. NEPROM-directeur Jan Fokkema komt met een antwoord. ‘Er ligt een taak voor overheden, provincies en gemeenten om, waar nog planologische ruimte is, daar snel een einde aan te maken.’

De Negen Straatjes zouden zonder veel moeite kunnen worden verdubbeld. Door het doorbreken van een aantal huizenblokken op de grachten zouden zo de Achttien Straatjes kunnen ontstaan, zeggen twee jonge architecten maandag in Het Parool.

In onze binnensteden zijn er heel wat ‘rotte kiezen’ bijgekomen: lege panden met het briefje ‘te huur’ achter de ruiten. Zo is met het faillissement van V&D de winkelleegstand in ons land in één keer met 350.000 vierkante meter toegenomen. Voor de sfeer op straat is dat funest.

Vier provincies werken met de minister van EZ aan retaildeals om verdere ontwrichting van de binnenstadeconomie te voorkomen. De deals kunnen afspraken bevatten over het schrappen van plancapaciteit en het transformeren en saneren van perifere retaillocaties.

Opnieuw loopt de regio Amsterdam voorop met een recordaantal nieuwe buitenlandse bedrijven, zo meldden Amsterdam in Business (AiB) en de Netherlands Foreign Investment Agency (NFIA). Maar hoe behoudt de regio deze positie?

Vorige maand zette Utrecht een streep door 4 miljoen vierkante meter nieuwe kantoren, tot opluchting van wethouders in de provincie. Gedeputeerde Bart Krol: 'Geef de provincies voldoende adequaat instrumentatrium. Ook onder de nieuwe Omgevingswet.’

Met het faillissement van de V&D hoor je (letterlijk) van Alphen tot Zwolle: zou het niet aardig zijn om het leegstaande V&D-pand om te bouwen tot een foodhall? Kunnen we echt niet iets originelers bedenken?

De brandbrief die Detailhandel Nederland-voorzitter Guido van Woerkom afgelopen zaterdag aan gemeenten stuurde, schiet zijn doel voorbij. Ook bouwers, banken en niet in de laatste plaats provincies moeten worden aangesproken, stellen deskundigen in het veld.

Gemeenten rapporteren dat ze in 2015 tot en met het vierde kwartaal 1.799 miljoen euro aan bouwgrond hebben verkocht, meldt de TU Delft. Dit is 28% meer grond dan in dezelfde periode in 2014.

Aan het rijtje Cees-Jan Pen, Friso de Zeeuw, Erwin van der Krabben en Jacques van Dinteren mogen we nog een naam toevoegen: Kjell-Erik Bugge. De docent van Saxion University of Applied Sciences opende recent zijn lectoraat Ontwikkeling Werklocaties. 

De klant de schuld geven dat hij of zij niet meer in ‘het dorp’ koopt en dat daarom de panden in dat dorp leegstaan. Het is de wereld op zijn kop.

Outletcenters zijn de concurrenten van het midden- en kleinbedrijf in de binnenstad. Het MKB vreest verdere leegloop van winkelpanden en de belofte dat bezoekers van de outlet ook naar de binnenstad komen, wordt weggewuifd. Maar op welke manier kunnen binnensteden dan wél profiteren van een outletcenter?